Alle woningen in Nederland zullen de komende jaren voorbereid worden op een duurzame en aardgasvrije toekomst. Bent u er al klaar voor om aardgasvrij te verwarmen? Wat moet u doen als u nog niet klaar bent en uw cv-ketel nu aan vervanging toe is? U hoeft een nieuwe cv-ketel niet per se te kopen, want er bestaat ook de mogelijkheid om er één te huren of te leasen. Een nieuwe cv-ketel kiezen kan een stuk moeilijker zijn dan een nieuwe televisie. Wat betekenen afkortingen als HR107, CW-4 en SV? Wat is het verschil tussen een boiler en een combiketel? Hoeveel warm water heb ik tegelijkertijd nodig? Hieronder vindt u de antwoorden op die vragen en geven we nog andere tips waar u op kunt letten.

Alternatieven voor de cv-ketel

Nederland heeft als doel om in 2050 aardgasvrij te worden. Om een woning in het geheel van het aardgas af te krijgen dient deze op een alternatieve wijze verwarmd te worden. Dit kan bijvoorbeeld met een warmtepomp, infrarood panelen of aansluiting op een warmtenet. Een warmtenet aanleggen heeft nogal wat voeten in de aarde en u kunt dit niet zelf doen. Infraroodpanelen zijn in praktijk vaak geschikter als bijverwarming. Als uw cv-ketel aan vervanging toe is, dan kunt u wel onderzoeken of uw woning geschikt is voor een warmtepomp. Bekijk of uw woning geschikt is om te verwarmen met een volledig elektrische warmtepomp.

Hybride warmtepomp

Voor het gebruik van een hybride warmtepomp zijn de voorwaarden iets minder streng. De cv-ketel kan namelijk altijd bijspringen op de koude dagen. Het grote voordeel is dat u langer de tijd heeft om uw woning klaar te maken voor aardgasvrije verwarming. De hybride warmtepomp kan al flink besparen op uw gasverbruik en stookkosten. Naast de hybride warmtepomp heeft u wel een werkende cv-ketel nodig. Lees meer over de voor- en nadelen van volledig elektrische en hybride buitenlucht warmtepompen.

Een warmtepomp op grijze elektriciteit kan nog steeds CO2 (en geld) besparen ten opzichte van een cv-ketel. Dit komt omdat een warmtepomp veel efficiënter werkt. 

Cv-ketel kopen, huren of leasen?

Na jaren trouwe dienst begeeft de cv-ketel het. Hartje winter of met kleine kinderen, dat is geen pretje. Veel woningeigenaren overkomt het en dan is de aanschaf van een nieuwe ketel topprioriteit. Het maakt in dat geval niet veel uit wie of wat er geïnstalleerd wordt zolang het maar vandaag en niet morgen gebeurt. Een van de eerste keuzes is of u de nieuwe cv-ketel koopt, huurt of least.

Een nieuwe cv-ketel kopen

Kopen is de meest voor de hand liggende keuze. U bepaalt dan zelf welk merk en welke eigenschappen de ketel heeft. Een cv-ketel kost gemiddeld zo’n 2100 euro en gaat ongeveer 15 jaar mee. Over die periode is kopen een goedkopere optie dan huren of leasen, maar u moet het bedrag natuurlijk wel op uw rekening hebben staan. Is dat niet het geval, dan kunt u ook vragen om in termijnen te betalen. Op die manier wordt u toch meteen eigenaar.

Cv-ketel huren

Met een huurcontract kunt u zich in een warme woning rustig oriënteren op andere verwarmingsoplossingen. Flexibele huurcontracten kunnen zonder boete vroegtijdig worden beëindigd. Lees hiervoor goed de voorwaarden. 

Als er op korte termijn een aardgasvrije oplossing is voor uw woning waar u gebruik van wilt maken dan is het huren van een cv-ketel een handige optie. U heeft dan bijvoorbeeld tijd om de woning beter te isoleren of vloerverwarming te installeren, voordat u overstapt naar aardgasvrije verwarming. Hieronder ziet u een vergelijking in kosten tussen het kopen van een HR-combiketel of huren voor 10 jaar.

	Aanschafprijs	Gem. jaarlijks onderhoud	Maandelijkse huur	Totale kosten na 10 jaar
Kopen	€2100	€80	–	€2900
Huren	€150	–	€25	€3438

Cv-ketel leasen

Als u niet in één keer een grote investering wil of kunt doen, is leasen van een cv-ketel ook een optie. Bij een leasecontract betaalt u gedurende een termijn een vastgesteld bedrag per maand. Op deze manier betaalt u in de looptijd het volledige bedrag af en bent u aan het eind van de termijn de eigenaar van de ketel. Daarbij heeft u geen onderhoudskosten tijdens het contract. Leasen is bij een lange periode meestal voordeliger dan huren omdat het rentedeel fiscaal aftrekbaar is (als de cv-ketel in uw hoofdverblijf staat). Een cv ketel leasen is wel een duurdere optie dan een cv-ketel kopen. 

Bent u van plan om langer dan ongeveer 8 jaar een cv-ketel te huren? Dan is kopen aantrekkelijker, omdat de kosten lager zijn dan huren of leasen.

Tweedehands cv-ketel

Bij het kopen van een gebruikte ketel is er een groter risico dat er onderdelen kapot zijn of gaan. Dit verhoogt de kans op gevaarlijke situaties zoals het vrijkomen van de schadelijke stof koolstofmonoxide in de woning en brand. Er zijn goede, gebruikte ketels te koop. De uitdaging is dan wel om een installateur te vinden die een gebruikte ketel wil beoordelen op kwaliteit en installeert. Daarbij is het ook de vraag of u garantie kan krijgen over een goede werking van de cv-ketel.

Is een elektrische cv-ketel interessant?

Het klinkt als een makkelijke oplossing om van het gas af te gaan: een elektrische cv-ketel. Dit raden wij dit altijd af. En inmiddels is het zelfs in het bouwbesluit opgenomen dat het verboden is om een elektrische cv-ketel te gebruiken als hoofdverwarming. Een elektrische ketel is goedkoper in aanschaf dan een ketel op gas en lijkt daarom op het eerste gezicht aantrekkelijk. Dit voordeel wordt al snel teniet gedaan doordat een elektrische cv-ketel heel veel stroom gebruikt. U bent aan jaarlijkse stroomkosten dan fors meer geld kwijt vergeleken met verwarmen op gas. Wilt u elektrisch verwarmen, dan kunt u beter kiezen voor een warmtepomp.

Snel warm water

Bij het installeren van een nieuwe cv-ketel kunt u overwegen om de plaats van de cv-ketel te veranderen. Een langere leidingafstand betekent namelijk ook dat u langer wacht op warm water. Kies voor een centrale plaats dichtbij de meest gebruikte tapkranen en radiatoren. Zo gaat er minder warmte verloren via de leidingen en hoeft u minder lang te wachten op warm water.

Een andere reden dat het lang kan duren voordat er warm water uit de kraan komt, is dat het water nog opgewarmd moet worden. Veel ketels hebben hiervoor de tapcomfortfunctie. Deze functie zorgt ervoor dat er een kleine hoeveelheid water continu warm gehouden wordt. Hiervoor moet de cv-ketel regelmatig kort aan gaan. Dit is niet zo goed voor de ketel en zonde van het gasverbruik. U kunt erop letten of de nieuwe ketel een eco-stand heeft. Dan verwarmt de ketel alleen het water op momenten dat u de warme kraan aanzet. Dit kost iets meer water en u moet een paar seconden langer wachten, maar hiermee bespaart u zo 15 tot 45 euro per jaar.

Boilers en Quookers

Een boiler of kokendwaterkraan (bijvoorbeeld Quooker) in de keuken worden vaak gepresenteerd als een duurzame oplossing voor snel warm water. Het is zeker fijn om snel warm water te krijgen, maar levert uiteindelijk geen milieuwinst op ten opzichte van een combiketel. Er stroomt bij een reguliere combiketel kostbaar drinkwater weg als u wacht op warm water. En ook het warme water wat in de leiding achterblijft vanaf de ketel, koelt weer af. Echter, de nadelen van elektrisch water verwarmen, zijn bijna altijd groter dan de voordelen. Dit blijkt ook uit deze berekening van MilieuCentraal. Pas bij een leidinglengte van meer dan 20 meter wordt een boiler in de keuken zuiniger dan warm water via een ketel. Moderne ketels hebben meestal een wachttijd van 10 seconden. Wilt u snel warm water, dan is de tapcomfort-stand van hierboven, misschien toch een beter idee. 

Als u al een boiler heeft in de keuken, kunt u energie besparen door de temperatuur van de boiler omlaag te zetten, bijvoorbeeld naar 60 graden. Als u op vakantie gaat, kunt u de boiler uitzetten om te besparen. Boilers zijn er ook te koop met een hot-fill functie. Er komt dan warm water in plaats van koud water binnen bij de boiler. Het idee hierachter is dat de cv-ketel het water voorverwarmt, zodat de boiler minder hoeft te verwarmen. Via de cv-ketel verwarmen is energiezuiniger hebben we net gezegd. In dit geval levert het geen besparing op, want als u uw handen wast met een beetje warm water uit de boiler, dan is het nieuwe warme water van de cv-ketel nog onderweg. Het warme water uit de cv-ketel koelt vervolgens in uw leidingen weer af. Eigenlijk wordt het water dus twee keer verwarmd.

Wilt u snel warm water? Dan is een cv-ketel met comfortfunctie zuiniger dan een keukenboiler. Een nieuwe cv-ketel geeft meestal al binnen 10 sec warm water.

Rookgasafvoer vervangen

Elke cv-ketel heeft een afvoer om de gassen die vrijkomen bij de verbranding af te voeren. Deze pijp wordt de rookgasafvoer genoemd. Eigenlijk zijn het twee pijpen in elkaar. Één deel is om de gassen af te voeren en één deel is om zuurstof aan te voeren. De gassen tasten de pijp aan waardoor de afvoer achteruit gaat. Het laatste wat u wilt, is dat er schadelijke gassen zoals koolstofmonoxide in uw woning vrij komen. Daarom wordt de rookgasafvoer meestal vervangen als de cv-ketel wordt vervangen (na ongeveer 15 jaar). Een monteur controleert bij onderhoud ook of de gassen goed worden afgevoerd. Onder andere om deze reden wordt aangeraden om regelmatig onderhoud aan uw ketel uit te voeren.

Woont u in een appartement of in een vereniging van eigenaren (VvE), dan kan het iets ingewikkelder zijn om de afvoer te vervangen. De vraag is of u, of de vereniging verantwoordelijk is voor de vervanging van het rookafvoerkanaal. Als er een gezamenlijke afvoer is, dan kunt de afvoer niet zelf laten vervangen, maar moet u de VvE inschakelen. Bij een individuele afvoer moet u zelf het vervangen hiervan regelen, maar controleer wel altijd het huisreglement. De overheid heeft een document met daarin alle regels rondom de verantwoordelijkheid van VvE’s. Het pdf-document kunt u lezen op rijksoverheid.nl.

Installatie en afstel tips

Er bestaan automatische ontluchters en vuilafscheiders voor een cv-ketel. Lucht in het systeem zorgt er voor dat het water minder makkelijk doorstroomt en de radiatoren minder goed verwarmen. Vuil kan er voor zorgen dat uw pomp harder moet werken. De twee automatische onderdelen zorgen voor een beter rendement en mogelijk minder onderhoudskosten. 

De pomp zorgt er voor dat het water door het hele systeem stroomt. Moderne ketels stellen de snelheid van de pomp automatisch in. Bij een oudere cv-ketel pompt die vaak op maximaal vermogen. U kunt dan de stand van de pomp omlaag zetten om elektriciteit te besparen. Het water gaat dan langzamer door het systeem stromen en heeft meer tijd om de warmte in de kamer af te geven. Dit is ook beter voor het rendement van de cv-ketel. 

Wanneer u de cv-ketel (of 30% van de radiatoren/convectoren) vervangt bent u verplicht om het verwarmingssysteem waterzijdig in te regelen. Dat betekent dat, naast de pomp, ook de radiatoren goed zijn ingesteld. Na het inregelen wordt de warmte goed verdeeld over de verschillende kamers. Dit inregelen wilt u ook, want het kan meer dan 10% op uw stookkosten besparen. Soms moeten hiervoor wel de ventielen of radiatorknoppen vervangen worden.   

Bij een nieuwe cv-ketel is het meestal vrij gemakkelijk om de aanvoertemperatuur te veranderen. Deze wordt vaak ingesteld op 80 graden, maar goed geïsoleerde huizen kunnen ook met 60 graden goed verwarmd worden. Deze verlaging maakt uw ketel een stuk zuiniger. Overigens heeft u wel genoeg radiatoren/convectoren nodig om uw woning (snel) warm te krijgen met een lagere aanvoertemperatuur. Is dat nog niet zo, dan heeft u twee opties: 

1. meer isolatie aanbrengen, zodat er minder warmte verloren gaat
2. meer verwarmingsvermogen installeren in de vorm van extra, grotere of sterkere radiatoren, convectoren of vloerverwarming

Als u al vloerverwarming heeft, dan valt er elektriciteit te besparen op de pomp. Er bestaan slimme schakelaars die de pomp uitschakelen als de verwarming uitstaat. Lees meer over de pomp en het verbruik van andere energieslurpers. 

Andere slimme besparingen

Radiatorfolie is ook een effectieve maatregel die al heel lang gebruikt wordt om stookkosten te besparen. Zo verliest u geen warmte naar de muur. Hetzelfde geldt voor warme leidingen die door een kelder of garage gaan. Breng daar isolatie aan en de warmte gaat minder snel verloren.  

Een slimme thermostaat kan u ook helpen te besparen. De thermostaat kan bijvoorbeeld door middel van bewegingssensoren de verwarming veranderen. U kunt meestal ook zelf temperatuur instellen per kamer of op afstand. Lees verder op onze kennisbank over andere manieren om energie te besparen. 

 

Wist u dat een goede werkende HR-ketel meer dan 100% van de energie omzet in warmte? Dit komt omdat er warmte uit de waterdamp wordt gehaald.

Wat betekenen die codes en keurmerken?

U wilt natuurlijk altijd de beste vakspecialist die er is. Voor een monteur van een cv-ketel kunt u letten op de keurmerken SEI, KOMO instal, VCA en OK CV. Deze keurmerken staan voor professionaliteit, veiligheid en duurzaamheid. Vanaf 1 april 2022 moet elke installateur een bewijs van vakmanschap hebben om aan cv-installaties te werken. Cv-ketel-monteur is vanaf dan een beschermd beroep, met strenge eisen aan vakbekwaamheid en controles. 

Daarnaast is er ook een keurmerk voor de cv-ketels zelf. Gaskeur is een kwaliteitskeurmerk van Kiwa (gespecialiseerd bedrijf in testen, inspecteren en certificeren) voor gasketels, –geisers en –boilers. Dit keurmerk is op vrijwel alle Nederlandse cv-ketels te vinden. De volgende afkortingen kunt u onder andere vinden op cv-ketels:

• HRww: Deze ketels zorgen op heel efficiënte wijze voor warm water, door middel van een boiler.
• SV: Deze ketels hebben een relatief schone verbranding. Er komen weinig stikstofoxiden vrij en dat is gunstig: hoe minder stikstofoxiden, hoe minder luchtvervuiling.
• CW: Comfort warm water. Achter “CW” staat meestal een waarde tussen 1 en 6. Waarbij 1 laag comfort en 6 hoog comfort betekent. CW2 is extra zuinig, maar u kunt maar op één punt warm water krijgen en het is te weinig om een bad snel vol te krijgen. Daarom wordt er in veel gevallen voor CW3 of meer gekozen. CW5 of hoger wordt alleen gebruikt als er heel veel warm water in één keer nodig is, bijvoorbeeld als u twee normale douches tegelijkertijd wilt gebruiken.
• HR: Deze ketels werken relatief efficiënt en zijn daardoor zuinig met energie. 

Hoogrendement

HR of hoogrendement is een term die verwijst naar hoe efficiënt een ketel is. Op oudere ketels kan VR staan, dit betekent verbeterd rendement. Een VR-ketel zal gemiddeld 89% van de energie omzetten in nuttige warmte. HR-ketels hebben een nummer achter de letters HR staan (100, 104 of 107) en dat betekent dat de ketel meer dan 100% van de energie omzet in warmte. Dit komt omdat ze de warmte die in waterdamp zit, terug kunnen winnen. Bij oude ketels verdwijnt de waterdamp gewoon door de afvoer naar buiten (dit kunt u zien door de witte rookpluimen). Het hoge rendement wordt alleen behaald als het water flink afgekoeld weer bij de cv-ketel aankomt (hoe lager, hoe beter).

Een cv-ketel wekt warmte op voor de centrale verwarming. Daarnaast heeft u dan een losse boiler of geiser nodig die warm kraanwater maakt. Een combiketel combineert beide apparaten in één. Dit scheelt ruimte en nog belangrijker, een combiketel is zuiniger dan een boiler of geiser. Ook bij combiketels heeft u de keuze tussen verschillend rendement (VR/HR). 

De nieuwste, zuinigste, maar ook duurste is de HRe. Deze ketel gebruikt de hete gassen die vrijkomen om stroom op te wekken. Hierdoor is de HRe-ketel zuiniger dan andere ketels. Het elektriciteitsverbruik zal dalen, maar er wordt meer gas verbruikt. Dit past niet in het plaatje waarin we minder aardgas willen gebruiken. Samen met de hoge aanschafprijs is dit de reden, dat wij de HRe-ketel niet aanraden.