Twijfelt u over het plaatsen van een zonneboiler of zonnepanelen? Dit is een herkenbaar probleem voor veel woningeigenaren. Wanneer u een beperkt dakoppervlak beschikbaar heeft voor 1 van de 2 maatregelen dan wilt u zeker weten dat u de beste keuze maakt. In dit artikel leest u meer over de verschillen tussen zonneboilers en zonnepanelen. Waarom en vooral wanneer kiest u voor het een of het ander? Om daar een antwoord op te geven kijken we naar de milieu-impact, financieel rendement en de besparing op elektriciteit en gas.

Elektriciteit opwekken of gas besparen?

Allereerst is het belangrijk om te weten dat u een zonneboiler gebruikt voor het duurzaam opwekken van warm water en soms ook voor verwarming van de woning. Een zonneboiler bespaart daarmee op uw stookkosten en dus op de gasrekening.

Zonnepanelen wekken elektriciteit op en zorgen voor een besparing op uw elektriciteitsrekening. Wilt u het gasverbruik reduceren, dan kunt u dus beter voor een zonneboiler kiezen. Als u vooral zelf elektriciteit wilt opwekken dan zijn zonnepanelen interessanter.

Een eerlijk vergelijking: energiebesparing per m²

Voor een technisch aangelegd persoon is het interessant om te kijken naar de hoeveelheid energie die opgewekt wordt per m² dakoppervlak. Om deze vergelijking te maken moeten beide systemen eerlijk met elkaar vergeleken worden op basis van het aantal kWh per m² dat opgewekt wordt.

Voor de zonnepanelen is de jaaropbrengst vrij eenvoudig te berekenen. Een zonnepaneel heeft tegenwoordig een afmeting van 180 bij 100 centimeter. Oftewel 1,8 m². Dit paneel heeft een vermogen van gemiddeld 360 Wattpiek en wekt jaarlijks ongeveer 320 kWh aan elektriciteit op. Dat komt neer op een opbrengst van ongeveer 180 kWh per m².

Zonneboiler het effectiefst op de m²

De opbrengst van een zonneboilersysteem berekenen is iets minder eenvoudig. Dat komt omdat deze bespaart op gas en dat drukken we meestal uit in m³ en niet kWh. Een zonneboiler voor 4 personen (een collector van ongeveer 4 m² en een 200 liter voorraadvat) levert op jaarbasis ongeveer 60% van het warm tapwater. Dat betekent dat wanneer u een normale douchekop heeft, u ongeveer 185 m³ gas per jaar bespaart. Eén m³ is gelijk aan ongeveer 9,8 kWh. Dat betekent 185 x 9,8 = 1.813 kWh. Omgerekend naar opbrengst per m² is dat ongeveer 450 kWh per m².

Kijkt u dus puur naar de energiebesparing dan is de zonneboiler in de meest gevallen een veel effectiever systeem dan de zonnepanelen. Dat betekent helaas niet automatisch dat dit ook de meeste financiële of milieuwinst oplevert. Dat zullen we in dit artikel nog verder uitleggen.

Wist u dat? Elektriciteit kunt u terug leveren aan het net wanneer u meer produceert dan u nodig heeft. Overtollige warmte uit zonneboilers kunt u niet terug leveren aan het net waardoor u in de zomer niet kan compenseren voor de winter. Daardoor is de besparing minder groot.

Financieel rendement zonneboiler vs. zonnepanelen

Voor veel woningeigenaren is het financiële rendement een belangrijke reden om in energiebesparende maatregelen te investeren. Daarnaast maakt het u minder afhankelijk van de energieleverancier en de prijsschommelingen in de markt. Daarom kijken we ook naar kosten en opbrengsten van een zonnepanelen systeem en zonneboiler. Om een goede vergelijking te maken, kiezen we voor een vergelijking tussen twee systemen die in investering ongeveer gelijk zijn:

• Een zonneboiler voor 4 personen met een collector van 4 m² en een 200 liter voorraadvat. Kosten € 3.500 inclusief subsidie (prijspeil januari 2024). 
• 6 Zonnepanelen (10,8 m² ) inclusief omvormer kosten € 3.100 (prijspeil januari 2024). Veel gezinnen van 4 personen kiezen voor grotere systemen (als er genoeg ruimte is), dan wordt het financieel rendement alleen maar beter.

Besparing en terugverdientijd

De zonneboiler levert een energiebesparing op van 185 m³ gas per jaar. De zonnepanelen zijn goed voor een jaarlijkse opbrengst van 1.940 kWh elektriciteit (richting het zuiden met weinig schaduw).

• 185 m³ x €1,30 (prijspeil januari 2024) = €240 per jaar.
  • De investering in het zonneboilersysteem verdient zich met deze gasprijs terug in ongeveer 15 jaar. De levensduur van zonneboilers is 15 jaar en hebben wel onderhoud nodig.
• 1940 kWh x € 0,35 (prijspeil januari 2024) = €680 per jaar
  • De investering in zonnepanelen verdient zich in ongeveer 5 jaar terug. De levensduur van zonnepanelen is 25 jaar. Daarmee zijn de zonnepanelen als investering erg interessant.

In de bovenstaande berekening wordt nog geen rekening gehouden met toekomstige veranderingen van de energieprijzen of veranderingen in het beleid van het kabinet. Deze factoren kunnen de uitkomst van bovenstaande vergelijking beïnvloeden. 

Financieel rendement zonnepanelen

U kunt natuurlijk ook zonnepanelen en zonneboilersystemen puur benaderen als investering waar u een zo hoog mogelijk rendement op wilt behalen. In dat geval wilt u weten wat het rendement is uitgedrukt in een percentage. Om het rendement te berekenen moeten we de berekening iets ingewikkelder maken en kijken we onder andere ook naar het effect van stijgende energieprijzen, inflatie, de technische levensduur en vermogensgaranties. We hebben voor het opwekken van zonne-energie een rekenmethodiek opgesteld waar dit soort factoren in meegenomen worden:

• Een jaarlijks stijging van de elektriciteitsprijs van 2 procent (€0,35 per kWh, prijspeil januari 2024).
• Regionaal Energieloket houdt een tarief aan van 1,30 per m³ aan (prijspel januari 2024).
• Daarnaast wordt er rekening gehouden met onderhoudskosten, degradatie van de kwaliteit, afgegeven vermogensgaranties van fabrikanten en natuurlijk de afbouw van de salderingsregeling in de komende jaren.

Met zonnepanelen behaalt u met deze berekening al gauw een rendement dat vergelijkbaar is met een jaarlijkse spaarrente van 9%. Dat is een behoorlijk hoog rendement voor een financiële investering. Een dergelijk rendement behalen met aandelen of andere investeringen is vrij uitzonderlijk.

Financieel rendement zonneboiler

Kijken we naar een zonneboilersysteem dan zien we een iets ander beeld. De afschrijving van een zonneboilersysteem is een stuk korter: 15 jaar ten opzichte van 25 jaar voor zonnepanelen. Met een zonneboiler behaalt u een rendement dat vergelijkbaar is met een jaarlijkse spaarrente van circa 2%. Dit is lager dan het rendement bij zonnepanelen maar is nog steeds hoger dan de rente op uw spaarrekening. Belangrijk om hierbij te vermelden is dat het rendement op een zonneboilersysteem groter wordt wanneer er meer warm tapwater verbruikt wordt in het huishouden of een deel van de warmte ook wordt ingezet voor het voeden van de verwarming. Ook in het geval dat de zonneboiler wordt ingezet voor verwarming zal het rendement niet zo hoog zijn als dat van zonnepanelen. 

Zonneboilersysteem met zogenaamde heatpipes

Milieu-impact

Met het oog op het milieu is een zonneboiler de beste keus. Een zonneboiler wekt warmte op waardoor u gas bespaart terwijl u met zonnepanelen het elektriciteitsverbruik vermindert. Dat is lastig 1-op-1 met elkaar te vergelijken. Elektriciteit rekenen we namelijk per kWh en gas per m³. Toch kunnen we deze vergelijking maken door te kijken naar de totale impact van beide systemen. We weten namelijk wat ongeveer de CO₂-uitstoot is van 1 m³ gas en 1 kWh elektriciteit:

• 1 m³ gas staat gelijk aan een uitstoot van 1,884 kg CO₂.
• 1 kWh staat gelijk aan eenuitstoot van 0,556 kg CO₂.

CO₂-uitstoot per systeem

Als voorbeeld nemen we de besparing op het energieverbruik voor eerder genoemde systemen. De zonneboiler bespaart 150m³ gas per jaar en dat staat gelijk aan 283 kg CO₂. De zonnepanelen leveren per jaar 1.940 kWh aan elektriciteit op. Daarmee vermijdt u 1.079 kg CO₂-uitstoot.

Ook op het gebied van milieu impact zorgen zonnepanelen op het eerste oog dus voor een grotere CO₂-reductie zorgen dan een zonneboilersysteem. Toch is het belangrijk om daar een belangrijke kanttekening bij te maken. Het zonnepanelensysteem is groter. Daarnaast kan aardgas niet duurzaam opgewekt worden terwijl dit met elektriciteit wel het geval is. Koopt u groene elektriciteit in via de energieleverancier dan is een zonneboiler de meest milieuvriendelijke optie.

Zonnepanelen en zonneboiler combineren

Als u voldoende dakoppervlak heeft, kunt u een zonneboiler en zonnepanelen te combineren. U kunt de zonneboiler gebruiken voor het maken van warm water en het verwarmen van uw huis (als u een zonneboiler-combi kiest). De zonnepanelen gebruikt u voor het opwekken van elektriciteit die onder andere wordt gebruikt voor de pomp van de zonneboiler. We raden dit vooral aan bij gezinnen met 5 personen of meer. In andere situaties is vaak logischer om het hele dak voor te leggen met zonnepanelen en te combineren met een warmtepomp. Lees hier of uw huis geschikt is voor een warmtepomp.

Gouden tip! Gaat u de badkamer verbouwen? Overweeg dan een douche-wtw (warmterugwin) apparaat te plaatsen. Daarmee bespaart u bijna net zoveel als met een zonneboilersysteem. Een douche-wtw kost €500 tot €1.500.

De conclusie: zonneboiler of zonnepanelen?

Kijkend naar het financiële rendement zijn zonnepanelen de beste optie. Wanneer u de milieuaspecten belangrijker vindt dan is in veel situaties een zonneboiler ook een goede keuze, omdat gas schadelijker is voor het milieu en u elektriciteit groen kan inkopen. In elk geval geldt dat u met beide maatregelen goede stappen zet om energie te besparen en duurzaam te wonen!

Kijk hier direct of er bij u in de buurt een collectieve inkoopactie voor zonnepanelen georganiseerd wordt.